Parkenroute deel 2: Kijkduin

Fiets door de mooiste parken, buitenplaatsen, recreatiegebieden en onontdekte buurtparkjes van Den Haag.  De Parkenroute bestaat uit drie delen die de Den Haag Fietst! de komende weken presenteert. Deel 2 van de route gaat door Kijkduin. Deze groene gebieden kom je dan tegen.

Op dit deel van de route fiets je onder andere door de Bosjes van Poot, het Westduinpark, langs Kijkduin en Ockenburgh. Ontdek hoe groen Den Haag is! De route neemt je mee naar duinlandschappen, eeuwenoude landgoederen en de kleinere bossen van de stad. Dit deel is wat korter dan en deel 3 (Zuiderpark). In totaal fiets je zo’n 16 kilometer.

Praktische informatie

De parkenroute bestaat uit drie delen die los van elkaar te volgen zijn. Op sommige punten is het mogelijk om verder te gaan op een ander deel van de route. Als je dit niet doet, dan gaat deze route helemaal rond. Je eindigt dan weer waar je begonnen bent. Handig als je met de ov-fiets wilt gaan, of op een punt dichter bij huis wilt beginnen. Je kunt dus op elk gewenst punt beginnen. Dan ga je aan het einde van de beschrijving weer verder bij de start van de routebeschrijving.

Volg de gele bordjes van de Parkenroute! Parkenroute! Op je website van de Fietsersbond vind je de routebeschrijving van de Parkenroute Deel 2 in het Nederlands en Engels. Ook kun je een papieren route halen bij Den Haag Fietst! – Service & Info.

Start van de Route: Bosjes van Poot

Foto: Roel Wijnants CC BY NC 2.0

De Bosjes van Poot, een van de mooiste strandopgangen van Den Haag. Poot was een forse veldwachter, die hier in de eerste helft van de negentiende eeuw in dienst was van de groothertogin Von Saksen Weimar. Hij zwaaide de stok tegen kwajongens. Vroeger bestonden de Bosjes alleen uit een strook eikenhakhoutbegroeiing langs de weg. Rond 1920 is er een mengeling van dennen en loofhout geplant. In de Bosjes is een beschermd vogelgebied van circa 1 hectare groot: de Van Schierbeektuin. De tuin is circa 1 ha. groot.

De naam van dit park komt van de familie Pex, die hier door vele generaties heen landbouw en veeteelt bedreef. Eén hofstede heette Berg en Dal, een andere De Wildhoef. Deze hofsteden op een heuvelachtig terrein, waren omringd door laag eiken kreupelhout. De Bosjes strekten zich uit tot aan het oude meer van Segbroek. Tot in de jaren zestig was hier een grote geasfalteerde rolschaatsbaan. ‘s Winters was er een grote ijsbaan, die door het schaatscentrum De Uithof werd vervangen.

Meer en Bos

Ten tijde van de Batavieren was dit gebied langs de duinen vrij dicht bevolkt. Op dit landgoed werden onder meer sporen van een Bataafs-Romeinse heerweg gevonden: de

Rijnweg, die van Forum Hadriani (het huidige Voorburg) naar Lugdunum Batavorum (het huidige Katwijk) moet hebben gelopen. Latere opgravingen leren dat de streek nog veel eerder bewoond werd. Misschien was dit wel de eerste bewoonde plek van Den Haag! Het huidige park is een klein restant van een oud duinbos dat vroeger in de Segbroekpolder lag. In het park ligt het Segmeer. In 1606 kocht Maarten Adriaanzoon van der Voort dit visrijke meer, samen met woning, schuren, bomen en 50 morgen land. Later kwam het landgoed in het bezit van de familie Van der Mijle, die het verder ontwikkelde. Daarna was het in het bezit van verschillende families, waaronder die van Cats en van Van Oldenbarneveldt. Het is echter nooit een royaal en rijk aangelegd buiten geweest, zoals bijvoorbeeld Zorgvliet of Clingendael. Aan de rand van het park ligt het vogelasiel De Wulp van de Haagse Vogelbescherming. Ieder jaar worden daar veel vogels door vrijwilligers opgevangen en verzorgd.

Ockenburgh

Waar de naam Ockenburgh vandaan komt is niet met zekerheid vast te stellen. Wel weten we dat er tussen Rijswijk en Wateringen een landgoed lag dat eigendom was van Albertus de Ockenberge. De dichter-dokter Jacob Westerbaen vond de naam geschikt voor zijn eigen buitenplaats. Hij kocht een terrein buiten Loosduinen, dat voornamelijk bestond uit drassige veegrond, gedempt met afgegraven duinzand. Hij liet een bomenrijk park aanleggen, compleet met grachten en sloten voor de natuurlijke drainage. In kassen groeiden meloenen en druiven! Voor hemzelf kwam er een buitenhuis, dat hij het Kleyn Paleis noemde. Zijn vrienden waren Jacob Cats (Zorgvliet) en Constantijn Huygens (Hofwijck). Zij wisselden, vaak in dichtvorm, van gedachten over hun botanische en landelijke geneugten. Op de plek waar nu het grote huis staat, stond Westerbaen’s buitenhuis. Het huidige huis heeft nog enkele herkenningspunten met oude afbeeldingen van zijn Kleyn Paleis. Het landgoed is na Westerbaen enige keren van eigenaar veranderd tot het in 1931 door de gemeente werd aangekocht. In het voorjaar is Ockenburgh uitbundig in zijn flora. Grote groepen prachtige rododendrons en azalea’s staan dan in bloei. Aan de zuidzijde ligt nog een fraai bosgedeelte, het zogenaamde Hyacintenbos, met grote velden wilde hyacinten.

Recreatiegebied Ockenburgh

De duinen die je hier ziet, zijn kunstmatige duinen op oude veengrond. Vierduizend jaar geleden werden langs de kust zandwallen afgezet, de latere duinen. Tussen de zandwallen bleef veel water staan, waardoor er geleidelijk veen ontstond. In de jaren zestig bestond dit gebied uit weilanden en sportvelden, die vol in de wind lagen. Omstreeks 1970 werd het gebied opgehoogd met in totaal 1,1 miljoen kubieke meter puin uit de Haagse binnenstad: onder meer het puin van het oude SER-gebouw en het Provinciehuis. Het zand, dat 20 meter onder het veen zat, werd naar boven gespoten. De grillige duinen die zo ontstonden, werden beplant met typische duinvegetatie. De begroeiing van de kruin ontstond doordat de wind de zaden over de nabijgelegen, oorspronkelijke duinen waaide.

De Haagse Beek

Over de Haagse Beek is veel te vertellen. M. van Doorn en J. Mennema hebben over de Beek een boek geschreven. Een aanrader als je meer over de Haagse geschiedenis wilt weten. De Beek “ontspringt” bij het huidige Schapenatjesduin, waar zich vroeger, voordat dit puinduin werd aangelegd, vlakbij Kijkduin een vochtige plaats bevond. Vandaar stroomt de Beek in noordoostelijke richting door de Segbroekpolder. De Beek passeert Meer en Bos. Bij het Zorgvlietpark buigt de Beek af in de richting van de stad en gaat met een grote boog om het Catshuis heen. Daarna stroomt de Beek de tuin van het Vredespaleis in en verdwijnt daar onder de grond. Via een ondergronds stelsel komt de Beek uit in de Hofvijver bij het Binnenhof.

Westduinpark

In 1925 werd het duingebied tussen Kijkduin en het Verversingskanaal voor het publiek afgesloten. Het duinlandschap werd zeer druk bezocht, waardoor de duinvegetatie verloren ging en de duinen daardoor verstoven. Het duingebied werd in een park veranderd, waarin paden werden aangelegd. Dennen en loofhout, met op de hellingen kruipwilgen, duindoorn, liguster en boksdoorn, werden geplant. In 2012 is, in het kader van Natura 2000, juist weer veel van die veelal onnatuurlijke beplanting grondig verwijderd en is een deel van de duinen weer stuifduin geworden. Ook de “Natte Pan” is in ere hersteld. Grazers gaan in het duingebied de vegetatiegroei tegen.